Bốn năm trước, tôi viết cho mình về những hồi ức ngọt ngào, những trải nghiệm yêu thương và góp nhặt nỗi niềm trăn trở tuổi trẻ cùng từng bài học quý báu mà tôi và Papi đã cùng đi qua. Bốn năm sau may mắn được trở lại, tôi tiếp nối hành trình Papi 2017, chỉ là không còn những hăm hở về một chuyến đi tới một vùng đất mới, hay tò mò về một hành trình Papi sẽ như thế nào? Sẽ gặp được ai? Sẽ ra sao? Tôi đi như một người trẻ khao khát thay đổi, quan sát về cuộc sống và nhìn nhận rõ nét hơn về một đất nước mà tôi đang sinh sống. Lạ thay, trăn trở vẫn còn nhưng sự đón nhận tích cực và niềm tin về tương lai lại luôn rực rỡ theo một cách nào đó, như là cảm nhận về tuổi trẻ và cuộc sống mà tôi đang có. Của một người trẻ trách nhiệm và trưởng thành hơn. KHI MỖI BỘ PHIẾU HỎI LÀ MỘT CƠ HỘI ĐỂ LẮNG NGHE Cứ một bộ phiếu là tôi lại được gặp một người dân nào đó trong hành trình của mình: có lúc là một bác trung niên, là phụ nữ, có lúc là một người thành thị hay một người cả đời chân lấm tay bùn. Trong số họ, có nhiều người không ngần ngại chia sẻ, cùng có những người rụt rè thậm chí lẩn tránh rất nhiều câu hỏi của chúng tôi, đôi lúc trong quá trình thực hiện lại xen kẽ những tiếng thở dài của một ai đó khi nhìn nhận một vấn đề nhức nhối của xã hội. Tôi nhớ như in cảm giác của rất nhiều người khi được phỏng vấn, họ vẫn thình thoảng trầm ngâm trong một vài câu hỏi về người nghèo, về tham nhũng, về cải cách hành chính hay xa hơn là vai trò của chính quyền trong chính cuộc sống của họ… Có lẽ dường như bất cứ câu hỏi nào, dù bất cứ ai, những câu hỏi tưởng chừng như rất khô khan ấy lại khiến chính họ giật mình về cuộc sống đang diễn ra xung quanh mình, tôi vẫn nhớ như in, có một bác gái khi tôi thực hiện phỏng vấn ở Đức Trọng – Lâm Đồng đã nói rằng: “Bác hay xem tivi lắm, cập nhật tình hình trong nước miết, vậy mà khi trả lời bảng hỏi này, đúng là có nhiều vấn đề bác đã chưa quan tâm, dù nó quá gần gũi với cuộc sống của mình”. Tôi biết, thời gian cho một bộ hỏi thường không quá nhiều, chúng tôi vẫn luôn tuân thủ đúng theo những nguyên tắc của bộ phiếu hỏi nhưng khi một ai đó chậm một nhịp trước một câu hỏi nào đấy, tôi vẫn dành cho họ một chút khoảng ngơi nghỉ suy tư, vì tôi tin bắt đầu từ lúc đấy, những câu hỏi tiếp theo tôi sẽ đón nhận sự trả lời thành thật và trách nhiệm nhất. Và Papi cũng sẽ đo lường được kinh nghiệm thực tiễn của người dân qua các con số minh bạch nhất. Vì cũng chính lúc đó, người dân đã tin chính sự thay đổi phần nào đó sẽ bắt đầu từ cách họ nhìn nhận, đánh giá trung thực vê chất lượng cuộc sống của họ. Và chính tôi cũng luôn nghĩ sẽ không có một phỏng vấn viên nào lại muốn đi qua cái cảm giác mà người phỏng vấn thờ ơ, phớt lờ mọi câu hỏi, hay chỉ để ậm ừ cho nhanh khi thực hiện. Nên giá trị của mỗi câu hỏi tương đương với giá trị của sự thật mà tôi tin khi ai đều thực hiện quy trình phỏng vấn ở bất cứ đâu đều rất muốn hoàn thành. Vì như tôi và nhiều đồng đội của tôi, trong hành trình thu thập thông tin Papi 2017, từ mỗi bộ phiếu hỏi lại là một cơ hội để ghi lại và lắng nghe. PAPI – NƠI THỨC TỈNH CÂU CHUYỆN MINH BẠCH DÀNH CHO NGƯỜI TRẺ Thỉnh thoảng mỗi lần đi thực hiện phỏng vấn, trong ánh mắt của rất nhiều người dân, chúng tôi như những người trẻ đang làm sứ mệnh cao cả về hình ảnh một cán bộ chuyên về minh bạch, về nâng cao hiệu quả hành chính đến để ghi nhận cuộc sống của họ vậy. Có thể đó chỉ là ý nghĩa thoáng qua khi tôi bắt gặp một ánh mắt đó của người dân nhưng sự thật đằng sau đó là điều tôi rất mong muốn trong cuộc sống của mình. Là thay cho câu chuyện mà giới trẻ chúng tôi hướng tới câu chuyện minh bạch của bản thân, là những điều mà chúng tôi phải đối mặt hàng ngày như cơ chế tuyển dụng minh bạch để thu hút người tài, thi tuyển chứ không phải xét tuyển tại bất kỳ một đơn vị nào, sự công bằng trong cuộc sống hay vai trò của thanh niên trong minh bạch và phòng chống tham nhũng. Nên khi mỗi câu hỏi trong Papi, bắt đầu các vấn đề về cung ứng dịch vụ công, thủ tục hành chính công, mức độ hài lòng của người dân, quyền của người dân được biết thông tin và đóng góp ý kiến cho chính quyền… tôi đều cảm nhận về trách nhiệm của bản thân khi bắt đầu thu thập thông tin qua những câu hỏi. Vậy nên sau cùng chỉ số PAPI cho ra kết quả là công cụ phản ánh tiếng nói người dân về mức độ hiệu quả điều hành, quản lý nhà nước, thực thi chính sách và cung ứng dịch vụ công của chính quyền các cấp. Nhưng điều ý nghĩa với chúng tôi, nơi đây còn tạo ra và kết nối thật nhiều những thành viên hiểu biết về quản trị và hành chính công, những người không ngại những khó khăn, thử thách để đem lại những con số thu thập dữ liệu chính xác nhất. Từ mọi miền của đất nước, chúng tôi chia sẻ những dự án, những chương trình về cộng đồng mình đã từng tham gia, chúng tôi cùng đến những vùng sâu vùng xa làm việc với nhiều người dân và sau mỗi giờ làm việc lại cùng ngồi lại nói về những người chúng tôi đã gặp, những câu chuyện mà người phỏng vấn chia sẻ, những kinh nghiệm của bản thân trong quá trình phỏng vấn để ngày hôm sau hay lại tiếp tục trên một hành trình ở một tỉnh thành khác, chúng tôi lại có thêm những kinh nghiệm quý báu trong quá trình công tác của mình. Vui thay, trên mỗi chuyến xe trở về tôi lại nhìn cuộc sống của người dân, những giờ lao động miệt mài của họ trên những cánh đồng, hay mỗi bước đi họ rời khỏi không gian phỏng vấn mà chúng tôi đến làm việc. Cuộc sống lại cứ thế, họ lại về với cuộc sống của họ, chúng tôi cũng vậy, nhưng tôi tin lại biết đâu, chúng tôi vẫn luôn mang những trăn trở và kỳ vọng về tương lại, về đất nước của mình. Về những trải nghiệm và bài học chúng tôi góp nhặt từ những chuyến đi của mình, nơi gần với dân nhất là nơi có nhiều câu chuyện để kể thật nhất. Kết thúc hành trình Papi 2017, tôi lại nhớ những câu chuyện chia sẻ mình từng viết về hành trình Papi 2014. Bốn năm qua đi, Papi không chỉ đã làm nên rất nhiều điều quan trọng về phản ánh năng lực và hiệu quả quản trị ở cấp trung ương và cấp tỉnh, mà còn là công cụ đánh giá mức độ cải thiên của các cấp chính quyền qua mỗi năm, tôi đã rất tự hào về điều đó. Tự hào về mình là một phỏng vấn viên của dự án và tự hào về niềm tin mà tôi đã dành cho Papi và cho chính cuộc sống tương lai mà tôi, bạn bè tôi và những người như chúng tôi mong muốn. Papi sẽ tiếp tục hành trình ý nghĩa lớn lao của mình, chúng tôi cũng vậy, để viết thêm những câu chuyện về Papi, về Minh bạch, về hiệu quả mà bao năm qua rất nhiều những con người tâm huyết của Papi và những người trẻ như chúng tôi đã thực hiện và tiếp khao khát những điều lớn lao và vĩ đại hơn.